بررسی دستگاه گوارش به روش‌های آندوسکوپی و کولونوسکوپی

به گزارش پایگاه خبری صدای جویا از اصفهان، جهت بررسی دستگاه گوارش بهروش‌های آندوسکوپی و کولونوسکوپی به سراغ دکتر غلامرضا کفیلی به‌عنوان یک متخصص داخلی با تجربه رفتیم تا در این زمینه با وی مصاحبه‌ای به شرح زیر انجام دادیم.

*آندوسکوپی و کولونوسکوپی چیست؟

آندوسکوپی معادل فارسی درون‌بین است. توسط یک دستگاه، تمام احشاء داخلی که به‌صورت حفره هست قابل‌مشاهده می‌باشد. آنچه مصطلح است آندوسکوپی دستگاه گوارش است و هر بخش از بدن را که دستگاه وارد آن شود، می‌توانید ببینید؛ مانند مفصل که اصطلاحاً به آن آرتروسکوپی می‌گویند.

کولونوسکوپی را باید با آمادگی بیمار انجام داد. یعنی 24 تا 48 ساعت قبل از آن با مصرف مایعات فراوان روده شسته می‌شود تا بتوان کولونوسکوپی را انجام داد. برای آندوسکوپی تا 7 – 8 ساعت نباید غذا خورده شود. در اکثر مواقع آندوسکوپی و آرتروسکوپی برای مشخص شدن ضایعات داخل سیستم گوارش است. اعم از زخم‌ها و واریس‌ها، پولیپ و زخم‌هایی که وجود دارد و به‌صورت التهاب، ورم و خونریزی شدید مثلاً در روده‌ها یا زخم‌های مقطعی که اکثراً در روده و اثنی عشر است، به کار می‌رود. کولونوسکوپی بیشتر با بیهوشی انجام می‌شود یا با داروهایی که شل‌کننده عضلات است و مقداری خواب‌آور است و در واقع تسکینی چند دقیقه‌ای برای بیمار ایجاد می‌کند و کولونوسکوپی انجام می‌شود. کولونوسکوپی نیاز به مهارت دارد و به خاطر پیچ و خم‌های روده راحت نیست و روده یک لوله قابل‌انعطاف است که باید با مهارت هم جلو رفت و آن را دید و توجه به ضایعات داشت که بیشتر بر اثر تجربه به دست می‌آید.

*چه زمانی آندوسکوپی و چه زمانی کولونوسکوپی تجویز می‌شود؟

تجویز آندوسکوپی و کولونوسکوپی به نظر پزشک بستگی دارد و بر اساس شکایت بیمار، بر اساس شدت بیماری، مدت‌زمانی که از بیماری گذشته است و تشخیص پزشک مشخص می‌شود که بیمار باید آندوسکوپی شود یا خیر. اکثر مشکلاتی که وجود دارد به دلیل سوءهاضمه است و در اکثر مواقع، سوءهاضمه ریشه عصبی دارد، ولی همان‌طور که می‌دانیم سرطان مری، معده و روده در ایران شایع است و بیشتر پزشکان ترجیح می‌دهند بیماری که خونریزی گوارشی دارد و جزء موارد اورژانسی محسوب می‌شود، باید حتماً آندوسکوپی برای آن انجام شود. چه به‌صورت استفراغ خونی، چه به شکل دفع مدفوع سیاه یا دفع خون روشن از مدفوع باشد یا حتی پیدا کردن گلبول‌های قرمز خون در مدفوع با میکروسکوپ پیدا شود، نشانگر این است که حتماً باید آندوسکوپی معده یا روده بزرگ شود.

*چه اقدامات باید قبل از آندوسکوپی انجام داد؟

برای آندوسکوپی معده و اثنی عشر کافی است حدود 6 ساعت قبل از انجام آندوسکوپی بیمار غذا نخورد و در این 6 ساعت معده فرصت دارد غذایی که داخلش هست را تخلیه کند و بعد به‌راحتی آندوسکوپی شود. برای انجام کولونوسکوپی حتماً نیاز است بیمار ملین و مایعات فراوان مصرف کند تا روده کامل تمیز شود. به علت اینکه ممکن است مقداری مدفوع در روده بماند و ممکن است پشت مدفوع یک ضایعه‌ای باشد که قابل دیدن نباشد. برای همین بهتر است بیمارانی که برایشان کولونوسکوپی تجویز می‌شود داروها را کامل استفاده کنند و مایعاتی را که توصیه می‌شود حتماً مصرف کنند و در حین استفاده از داروها راه بروند. اگر دارو را استفاده کنند و یکجا بنشینند روده کاملاً تخلیه نمی‌شود.

*چه موارد مراقبتی را باید قبل از انجام آندوسکوپی را رعایت کند؟

موارد مراقبتی قبل از آندوسکوپی باید انجام داد. در افراد مسن باید مطمئن شویم که ازنظر قلبی مشکلی ندارند و درباره کسانی که داروهای ضد انعقادی مصرف می‌کنند سؤال کنیم، چون این احتمال وجود دارد که نمونه‌برداری کنیم. البته این احتمال خیلی کم است و تا الآن مشکلی پیش نیامده است ولی به‌طور کلی احتیاط در این ‌کار واجب است.

*استفاده از آندوسکوپی چه عوارض و علائمی دارد؟

عوارض آندوسکوپی که به‌ ندرت دیده می‌شود و شاید از بین 100 – 105 مورد آندوسکوپی، یک مورد پیش بیاید و این مسئله بسیار مهم و خطرناکی است، چراکه یکی از عوارض آن پارگی مری است. البته این مورد به بیمار بستگی دارد. اگر کاملاً پاها بی‌حرکت باشد، کسی که آندوسکوپی می‌کند تبحر کافی داشته باشد احتمال بروز خطر کاهش پیدا می‌کند. از عوارضی که بعد از 24 یا 48 ساعت ممکن است ایجاد شود گلو درد می‌باشد و عوارض خاص دیگری وجود ندارد.

*آندوسکوپی برای چه قسمت‌هایی از بدن کاربرد دارد؟

آندوسکوپی برای دیدن حنجره، مری، معده و اثنی‌عشر نیز کاربرد دارد و کولونوسکوپی برای دیدن پشت مقعد، انتهای روده بزرگ و قسمت‌های دیگر روده بزرگ و حتی قسمت انتهای روده باریک با دستگاه قابل دیدن است.

*آیا فردی که بیماری خاصی مثل دیابت و فشارخون دارد می‌تواند آندوسکوپی انجام دهد؟

کسانی‌که بیماری‌های خاصی دارند مثل دیابت و فشارخون می‌تواند هم آندوسکوپی و هم کولونوسکوپی انجام دهند. با این حال پزشک باید از قبل بررسی کند که اگر واقعاً بیمار نیاز دارد انجام شود و اگر نیاز ندارد که انجام شود و برای بیمار خطرناک است انجام نشود.

*فرد باید چه علائمی داشته باشد تا آندوسکوپی معده انجام دهد؟

افرادی که دچار درد مدام معده، درد شدید معده یا درد در اثنی‌عشر و قسمت فوقانی شکم هستند، باید حتما آندوسکوپی انجام دهند. همچنین اگر فرد مدفوع سیاه به رنگ قیر دارند، استفراغ خونی بیمار یا خونی که تازه است یا خون مانده در استفراغ او که اصطلاحاً به آن تکه‌های قهوه می‌گویند در آن است نشان‌دهنده این است که خونریزی گوارشی است و حتماً باید افراد آندوسکوپی شوند. افرادی که هیچ مشکلی ندارند اما باید آندوسکوپی شوند کسانی که می‌خواهند پیوند کلیه یا کبد برای آن‌ها انجام شود یا افرادی که عمل اسلیو برای معده آندوسکوپی حتما قبل از عمل برای این افراد واجب است.

*بعد از انجام آندوسکوپی در صورت بروز چه علائمی باید سریع به پزشک مراجعه کرد؟

بعد از انجام آندوسکوپی چنانچه بیمار دچار تنگی نفس یا درد در قفسه سینه شود، باید به پزشک مراجعه کند. افرادی که آندوسکوپی می‌کنند چنانچه درد شکم بعد از نیم ساعت بعد از کولونوسکوپی وجود داشته باشد و تشدید شود باید به پزشک مراجعه کنند. خونریزی‌هایی که رخ می‌دهد بعد از آندوسکوپی و یا استفراغ خونی شدید، نیاز به مراجعه به بیمارستان دارد و در مورد کولونوسکوپی هم اگر بعد از آن دچار خونریزی روده شد باید حتما به پزشک مراجعه کند.

*انواع آندوسکوپی را نام ببرید و هر کدام برای چه قسمتی از بدن کاربرد دارد؟

آندوسکوپی گوارش سه نوع است. آندوسکوپی قسمت فوقانی گوارش که شامل مری، معده و اثنی‌عشر و قسمت‌های انتهایی اثنی‌عشر را می‌توان با این دستگاه ببینیم. دستگاه دیگر کولونوسکوپی است که در واقع آندوسکوپی روده بزرگ محسوب می‌شود و البته کولونوسکوپی را باید با آمادگی بیمار انجام داد. نوع دیگر آندوسکوپی آرتروسکوپی به آن می‌گویند که آندوسکوپی روده باریک است و کار همه‌کسی نیست. کار فوق تخصصی است، پیچیده و زمان‌بر است و ازنظر بیهوشی بین 2 – 3 ساعت زمان می‌برد و در همه مراکز انجام نمی‌شود. (خبرنگار پزشک برتر)

انتهای پیام/ج